مسائل حقوقی قراردادهای NFT و حقوق صدور مجوز در متاورس و تفاوت بین مالکیت و خرید

فهرست مطالب

• مقدمه

• NFTها و حقوق مالکیت

• • مالکیت در بلاکچین

• • امنیت مالکیت در بلاکچین

• • قابلیت ردیابی مالکیت

• • مسائل حقوقی مرتبط با مالکیت در بلاکچین

• • حاکمیت غیرمتمرکز

• تفاوت میان مالکیت NFT و حقوق مالکیت فکری

• • خرید NFT و حقوق مرتبط با آن

• • حقوق مالکیت فکری (IP Rights)

• • چالش‌های هم‌پوشانی

• • مثال‌های عملی

• اهمیت قراردادهای شفاف

• راهکارهای حقوقی پیشنهادی

• • استانداردسازی حقوقی

• • آگاهی‌بخشی و آموزش

• • تقویت پلتفرم‌های قانونی

• • همکاری بین‌المللی

• نتیجه‌گیری

 

 

مقدمه

NFTها (توکن‌های غیرقابل‌معاوضه) و متاورس به‌عنوان فناوری‌های نوظهور در حال تحول در دنیای دیجیتال هستند. این فناوری‌ها نه‌تنها به‌طور گسترده‌ای بر نحوه تعامل افراد و دارایی‌های دیجیتال تأثیر گذاشته‌اند، بلکه مسائل حقوقی جدیدی را نیز به‌وجود آورده‌اند که پیش‌تر در دنیای فیزیکی وجود نداشت. با گسترش این فناوری‌ها، مسائل حقوقی مرتبط با قراردادهای NFT و حقوق صدور مجوز در متاورس به موضوعی چالش‌برانگیز تبدیل شده است. این مقاله تلاش دارد به بررسی این مسائل و تفاوت‌های کلیدی میان “مالکیت” و “خرید” بپردازد.

 

 

NFTها و حقوق مالکیت

NFTها به‌عنوان نوعی از دارایی‌های دیجیتال، نشان‌دهنده مالکیت یک آیتم یا اثر خاص در فضای دیجیتال هستند. این آیتم‌ها می‌توانند آثار هنری، موسیقی، فیلم، آیتم‌های بازی، زمین‌های مجازی یا هر نوع دارایی دیجیتال دیگری باشند که در بستر بلاکچین ثبت می‌شوند. اما مهم‌ترین چالش در ارتباط با NFTها، درک درست از مفهوم “حقوق مالکیت” است. این مفهوم چندین جنبه دارد که در ادامه بررسی می‌شود.

• مالکیت در بلاکچین

یکی از ویژگی‌های برجسته NFTها، ثبت مالکیت آن‌ها در بستر بلاکچین است. این فناوری شفافیت و امنیت بالایی را فراهم می‌کند. هر تراکنش مرتبط با NFT در بلاکچین ثبت می‌شود و امکان تغییر یا حذف این اطلاعات وجود ندارد. این امر:

• • کاهش اختلافات: به دلیل شفافیت بالا، اختلافات مربوط به مالکیت کاهش می‌یابد.
  • شناسایی منحصربه‌فرد: هر NFT دارای یک شناسه منحصربه‌فرد است که به خریداران اطمینان می‌دهد که مالک نسخه اصلی هستند.

• امنیت مالکیت در بلاکچین

بلاکچین به دلیل ساختار توزیع‌شده خود، امکان تقلب یا تغییر اطلاعات را تقریباً غیرممکن می‌سازد. این ویژگی برای مالکیت NFT اهمیت حیاتی دارد، زیرا:

• • حفاظت از مالکیت: با استفاده از رمزنگاری پیشرفته، تنها مالک کلید خصوصی می‌تواند دارایی را انتقال دهد.
  • شفافیت عمومی: تمامی تراکنش‌ها برای عموم قابل مشاهده است، که این امر امکان ادعاهای جعلی را به حداقل می‌رساند.

 

• قابلیت ردیابی مالکیت

یکی دیگر از مزایای بلاکچین، قابلیت ردیابی سابقه مالکیت است. این ویژگی به خریداران کمک می‌کند تا تاریخچه انتقال دارایی را مشاهده کنند و از اصالت آن مطمئن شوند. به عنوان مثال:

• • تاریخچه تراکنش‌ها: نشان می‌دهد که NFT از چه کسی به چه کسی منتقل شده است.
  • تأیید خالق اصلی: خریدار می‌تواند مطمئن شود که NFT مستقیماً از خالق یا از یک منبع معتبر خریداری شده است.

• مسائل حقوقی مرتبط با مالکیت در بلاکچین

• • مشکلات کپی‌رایت: اگر اثری که به NFT تبدیل شده است، بدون اجازه صاحب اصلی حق کپی‌رایت باشد، حتی ثبت در بلاکچین نیز نمی‌تواند مشکلات حقوقی را رفع کند.
  • تضاد با قوانین محلی: برخی کشورها هنوز قوانین مشخصی در مورد مالکیت دیجیتال در بلاکچین ندارند که ممکن است به تضادهای قانونی منجر شود.

• حاکمیت غیرمتمرکز

بلاکچین به دلیل ساختار غیرمتمرکز خود، از دخالت واسطه‌ها جلوگیری می‌کند. این ویژگی:

• • افزایش کنترل فردی: مالکان می‌توانند بدون وابستگی به واسطه‌ها، به‌صورت مستقیم دارایی‌های خود را مدیریت کنند.
  • کاهش هزینه‌ها: حذف واسطه‌ها به کاهش هزینه‌های انتقال مالکیت کمک می‌کند.

 

تفاوت میان مالکیت NFT و حقوق مالکیت فکری

خریداران NFT باید توجه داشته باشند که خرید یک NFT لزوماً به معنای مالکیت حقوق مالکیت فکری (Intellectual Property Rights) آن نیست. به عبارت دیگر:

• • حقوق محدود: خریدار ممکن است تنها حق نمایش، نگهداری یا فروش مجدد NFT را داشته باشد.
  • حقوق خالق: خالق اثر ممکن است حقوقی همچون کپی‌رایت یا حق تغییر اثر را برای خود حفظ کند.
  • لزوم قرارداد شفاف: باید در قراردادها به‌طور دقیق مشخص شود که کدام حقوق به خریدار منتقل می‌شود.

• خرید NFT و حقوق مرتبط با آن

هنگامی که یک فرد NFT خریداری می‌کند، آنچه در واقع به دست می‌آورد، یک توکن دیجیتال است که به یک دارایی خاص مرتبط است. این به معنای:

• • مالکیت توکن، نه محتوا: خریدار مالک توکن است، اما ممکن است هیچ حقی برای استفاده تجاری یا تغییر محتوا نداشته باشد.
  • تفاوت حقوقی: توکن به‌عنوان یک سند مالکیت عمل می‌کند، اما حقوق استفاده یا تکثیر باید جداگانه مشخص شود.

• حقوق مالکیت فکری (IP Rights)

حقوق مالکیت فکری مربوط به حفاظت از ایده‌ها، خلاقیت‌ها و اختراعات است. این حقوق معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:

• • کپی‌رایت: حق تکثیر یا تغییر اثر.
  • علامت تجاری: حفاظت از برند یا لوگوی مرتبط.
  • حق اختراع: حفاظت از نوآوری‌های فنی یا طراحی‌های خاص.

• چالش‌های هم‌پوشانی

هم‌پوشانی مالکیت NFT و حقوق مالکیت فکری می‌تواند به چالش‌های زیر منجر شود:

• • نقض حقوق: اگر NFT بدون اجازه صاحب اصلی کپی‌رایت ایجاد شود، ممکن است مشکلات حقوقی به وجود آید.
  • ابهام در قراردادها: عدم تعریف دقیق حقوق منتقل‌شده به خریدار می‌تواند منجر به اختلافات شود.

• مثال‌های عملی

• • آثار هنری دیجیتال: یک هنرمند ممکن است NFT یک اثر هنری را بفروشد، اما حقوق چاپ یا نمایش عمومی اثر را برای خود نگه دارد.

• • آیتم‌های بازی: بازیکنان ممکن است آیتم‌های دیجیتال را خریداری کنند، اما حق انتقال آن‌ها به بازی‌های دیگر را نداشته باشند.

 

اهمیت قراردادهای شفاف

برای جلوگیری از سوءتفاهم‌ها، قراردادهایی که حقوق خریدار و خالق را مشخص می‌کنند، ضروری هستند. این قراردادها باید شامل:

• • حقوق منتقل‌شده: مشخص کند که کدام حقوق به خریدار منتقل می‌شود.
  • محدودیت‌ها: مواردی که خریدار مجاز به انجام آن نیست.
  • حق امتیاز (Royalty): درصدی که خالق از فروش‌های بعدی دریافت می‌کند.

راهکارهای حقوقی پیشنهادی

• استانداردسازی حقوقی

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حل چالش‌های حقوقی، ایجاد استانداردهای حقوقی جامع برای NFTها و قراردادهای مرتبط است. این استانداردها باید شامل موارد زیر باشد:

• • تعریف حقوق و تعهدات: ایجاد یک چارچوب مشخص برای تعریف حقوق خریداران و فروشندگان.
  • ثبت کپی‌رایت: اطمینان از ثبت آثار دیجیتال و NFTها در سیستم‌های حقوقی محلی و بین‌المللی.
  • اصلاح قوانین: تطبیق قوانین سنتی با نیازهای دنیای دیجیتال.

• آگاهی‌بخشی و آموزش

افزایش آگاهی عمومی و آموزش کاربران درباره حقوق و تعهدات خود در دنیای NFT بسیار ضروری است. اقدامات پیشنهادی شامل:

• • برگزاری کارگاه‌ها: ارائه آموزش‌های تخصصی برای کاربران و وکلای مرتبط با NFT.
  • ارائه منابع حقوقی: ایجاد پلتفرم‌هایی که اطلاعات حقوقی معتبر و جامع را در اختیار کاربران قرار دهند.

• تقویت پلتفرم‌های قانونی

پلتفرم‌های NFT و متاورس نقش کلیدی در حمایت از کاربران و کاهش ریسک‌های حقوقی دارند. پیشنهادات در این زمینه:

• • ایجاد قراردادهای پیش‌فرض: ارائه قالب‌های استاندارد قرارداد برای انتقال .NFT
  • محافظت از خریداران: ایجاد مکانیزم‌هایی برای محافظت از خریداران در برابر نقض حقوق.
  • سیستم‌های هشدار: اضافه کردن هشدارهای خودکار برای آگاهی کاربران در صورت وجود تضاد حقوقی.

• هم‌کاری بین‌المللی

توسعه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه NFTها می‌تواند به ایجاد یک چارچوب قانونی هماهنگ کمک کند. پیشنهادات:

• • پیمان‌های بین‌المللی: تنظیم توافق‌نامه‌هایی برای حفاظت از حقوق کاربران در سراسر جهان.
  • ایجاد مراکز داوری: ارائه مراکز بین‌المللی برای حل اختلافات مرتبط با .NFT

 

 

نتیجه‌گیری 

NFTها به‌عنوان نوآوری‌های دیجیتال، چشم‌انداز جدیدی در مالکیت دیجیتال فراهم کرده‌اند، اما پیچیدگی‌های حقوقی مرتبط با آن‌ها نیز چالش‌هایی به همراه دارد. مالکیت NFT به معنای داشتن یک توکن دیجیتال منحصربه‌فرد است که به یک دارایی خاص مرتبط است، اما این مالکیت لزوماً حقوق مالکیت فکری اثر را شامل نمی‌شود. این موضوع نیازمند قراردادهای شفاف و قوانین جامع است.

برای جلوگیری از سوءتفاهم‌ها و تضادهای حقوقی، خریداران و فروشندگان باید با دقت شرایط و مفاد قراردادها را مطالعه کرده و از حقوق و محدودیت‌های خود آگاه باشند. علاوه بر این، تنظیم مقررات شفاف و به‌روز می‌تواند به تقویت این بازار نوظهور کمک کند. در نهایت، آگاهی کاربران و حمایت از خالقان محتوا باید در اولویت قرار گیرد تا تمامی طرفین از فرصت‌های این فناوری به بهترین نحو بهره‌مند شوند.

 

 

منبع:[Legal Issues of NFT Contracts and Licensing Rights in the Metaverse and the Difference Between Ownership and Purchase –]