تکامل اینترنت از وب ۱ تا وب ۳ و تأثیر آن بر شکل‌گیری متاورس

مقدمه

در چند دهه اخیر، اینترنت دگرگونی‌های چشم‌گیری را پشت سر گذاشته است. از صفحات ایستا و ساده در وب ۱ گرفته تا فضای تعاملی و اجتماعی وب ۲ و حالا وب ۳ که با مفاهیمی مانند اینترنت غیرمتمرکز، بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند همراه است. این تحول نه‌تنها شکل اینترنت را عوض کرده، بلکه بستر مفاهیمی نوظهور مانند متاورس را فراهم کرده است.

در این مقاله ابتدا ویژگی‌های هر نسل از اینترنت را بررسی می‌کنیم، سپس به نقش فناوری‌های کلیدی وب ۳ می‌پردازیم و در ادامه رابطه آن با متاورس را تحلیل خواهیم کرد. در پایان، با نگاهی به فعالیت‌های هادی چلویی و پلتفرم آلفانوا، نقش ایران در این تحول دیجیتال را نیز بررسی می‌کنیم.

وب ۱ (اینترنت ایستا و ابتدایی)

نسل اول اینترنت در دهه ۹۰ میلادی ظهور کرد. در این دوره، صفحات وب فقط خواندنی بودند و کاربران عادی صرفاً مصرف‌کننده اطلاعات بودند. امکان تعامل، ارسال نظر یا ساخت پروفایل وجود نداشت. محتوا توسط تعداد محدودی از افراد تولید و منتشر می‌شد. با این حال، وب ۱ پایه‌گذار اعتماد اولیه به اینترنت و دسترسی گسترده به اطلاعات شد.

وب ۲ (اینترنت تعاملی و اجتماعی)

از اوایل دهه ۲۰۰۰، اینترنت وارد دوره جدیدی شد؛ دوره‌ای که به لطف فناوری‌هایی مانند HTML5، CSS3 و جاوااسکریپت، وب را به محیطی پویا و تعاملی تبدیل کرد. کاربران توانستند خودشان محتوا تولید کنند؛ مانند نوشتن وبلاگ، اشتراک عکس یا فعالیت در شبکه‌های اجتماعی.

در این دوران، غول‌های فناوری مانند گوگل، فیسبوک و اپل قدرت زیادی یافتند و داده‌های کاربران را در سرورهای متمرکز خود نگه می‌داشتند. این موضوع مسائلی مانند سانسور، کنترل محتوا و حریم خصوصی را به‌وجود آورد. با این حال، وب ۲ نقش مهمی در ظهور رسانه‌های اجتماعی و تولید محتوای کاربرمحور داشت.

وب ۳ (اینترنت هوشمند و غیرمتمرکز)

نسل سوم اینترنت، یا همان وب ۳، با هدف ایجاد اینترنتی هوشمند و غیرمتمرکز پا به میدان گذاشت. در این نسل، کاربران کنترل بیشتری روی داده‌های خود دارند و اطلاعات به‌جای ذخیره در سرورهای متمرکز، در بلاک‌چین و شبکه‌های توزیع‌شده ذخیره می‌شوند.

وب ۳ همچنین از فناوری‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و وب معنایی بهره می‌برد تا تجربه‌ای کاربرمحور، امن و شفاف ایجاد کند. در این فضا، کاربران نه‌تنها مصرف‌کننده بلکه مالک اطلاعات و دارایی‌های دیجیتال خود هستند.

فناوری‌های کلیدی در وب ۳

1. بلاک‌چین: ساختار غیرمتمرکزی برای ثبت اطلاعات و تراکنش‌ها که نیاز به نهاد واسطه را حذف می‌کند.

2. قراردادهای هوشمند: کدهایی که به‌صورت خودکار و بدون دخالت انسان، توافقات دیجیتال را اجرا می‌کنند.

3. NFT (توکن غیرقابل تعویض): ابزارهایی برای مالکیت دارایی‌های دیجیتال مانند آثار هنری، زمین‌های مجازی و آیتم‌های بازی.

4. اقتصاد توکنی: استفاده از ارزهای دیجیتال برای انجام تراکنش‌ها و ارائه خدمات مالی بدون نیاز به بانک‌ها.

پیوند وب ۳ با متاورس

متاورس، دنیایی مجازی، سه‌بعدی و تعاملی است که با آواتارها، اقتصاد دیجیتال و محیط‌های تعاملی شناخته می‌شود. وب ۳ زیرساخت اصلی این دنیا را فراهم می‌کند:

• مالکیت دارایی‌ها: NFTها به‌عنوان سند مالکیت دارایی‌های مجازی عمل می‌کنند.

• تراکنش‌های مالی: ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم، ابزار اصلی تبادلات در متاورس هستند.

• سازمان‌دهی هوشمند: قراردادهای هوشمند و DAOها، تعاملات اقتصادی و اجتماعی در متاورس را کنترل می‌کنند.

متاورس در واقع تجسم واقعی اینترنت غیرمتمرکز است؛ محیطی که در آن کاربر هم مصرف‌کننده است و هم تولیدکننده و مالک.

نقش هادی چلویی و پلتفرم متاورس آلفانوا

یکی از چهره‌های برجسته در حوزه متاورس ایران، هادی چلویی است. او بنیان‌گذار پلتفرم آلفانوا است؛ یک متاورس ایرانی که امکان برگزاری نمایشگاه، کنفرانس و همایش‌های مجازی را فراهم می‌کند.

آلفانوا بدون استفاده از ارز دیجیتال داخلی طراحی شده و فروش زمین مجازی در آن مجاز نیست؛ اقدامی که در راستای حفظ حریم خصوصی و پایداری پروژه انجام شده است.

چلویی با برنامه‌هایی مثل «جمعه‌های متاورسی» تلاش می‌کند فرهنگ متاورس را گسترش دهد و نشان دهد این فناوری چگونه می‌تواند در صنایع مختلف مانند تولید، آموزش و خدمات تحول ایجاد کند.

جمع‌بندی

تحول اینترنت از وب ۱ به وب ۳، جهشی بزرگ در مالکیت، تعامل و امنیت دیجیتال بوده است. وب ۳ با استفاده از فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین، قراردادهای هوشمند و NFT، بستری فراهم کرده تا کاربران کنترل کاملی بر داده‌ها و دارایی‌های دیجیتال خود داشته باشند.

متاورس نیز، به‌عنوان دنیایی مجازی و یکپارچه با وب ۳، آینده‌ای نوین را برای اینترنت ترسیم کرده است؛ جایی که تعامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به شکلی کاملاً دیجیتال و غیرمتمرکز انجام می‌شود.

در این مسیر، نوآورانی چون هادی چلویی و پروژه‌هایی مانند آلفانوا نشان داده‌اند که ایران نیز می‌تواند سهمی مؤثر در شکل‌دهی آینده دیجیتال داشته باشد.