استفاده از بلاک‌چین در متاورس برای حفاظت از حقوق مولفان و هنرمندان (بخش دوم)

• مقدمه

• مثال های استفاده از بلاکچین در متاورس

• • پلتفرم های تجارت آثار هنری دیجیتال

• • بازی های دنیاهای مجازی مبتنی بر بلاکچین

• • مزایده های متاورسی و فروش آثار هنری

• • حفاظت از برند های و دارایی های تجاری در متاورس

• • آموزش و کنفرانس های مجازی در متاورس

• • درآمد زایی مستقیم برای هنرمندان

• چالش ها

• • مالکیت دارایی های دیجیتال

• • حق نشر

• • علامت های تجاری

• • قلمروگرایی قوانین مالکیت فکری

• • حفظ حریم خصوصی و داده ها

• • حقوق مرتبط با هوش مصنوعی

• حقوق مالکیت مرتبط با NFT

• • تعریف مالکیت NFT

• • حقوق مالکیت فکری مرتبط با NFT ها

• • مسائل حقوقی مرتبط با انتقال NFT

• • مسائل مرتبط با مالکیت پلتفرم ها

• • مشکلات اجرایی

• • حقوق مرتبط با کاربرد های NFT

• • مسائل حقوقی مرتبط با فناوری بلاکچین
• پیشنهادها

مقدمه

پس از بررسی چالش‌های حقوق مالکیت فکری در دنیای دیجیتال و متاورس، در این بخش به نقش بلاک‌چین در حفاظت از این حقوق خواهیم پرداخت. بلاک‌چین، به‌عنوان یک فناوری نوین و تحول‌آفرین، پتانسیل بی‌نظیری برای حل مشکلات حقوقی موجود در فضای دیجیتال دارد. ویژگی‌های منحصر به‌فرد بلاک‌چین، از جمله شفافیت، امنیت بالا و غیرمتمرکز بودن، می‌توانند به‌طور مؤثری در حفاظت از حقوق مولفان و هنرمندان در دنیای متاورس عمل کنند. در این بخش، به کاربردهای بلاک‌چین برای جلوگیری از نقض حقوق مالکیت فکری، پیشگیری از جعل و ساده‌سازی فرآیند اجرای حقوق مالکیت فکری در سطح جهانی خواهیم پرداخت. همچنین، به بررسی چالش‌های جدیدی که بلاک‌چین در مقابله با مشکلات حقوقی ناشی از آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی و سایر مسائل مرتبط ارائه می‌دهد، خواهیم پرداخت.

هدف این بخش، ارائه راهکارهایی است که با بهره‌گیری از بلاک‌چین، می‌توان حقوق هنرمندان و خالقان محتوا را در دنیای دیجیتال و متاورس به بهترین نحو ممکن محافظت کرد.

مثال‌های استفاده از بلاک‌چین در متاورس 

فناوری بلاک‌چین به‌عنوان یکی از ارکان اصلی متاورس، بستری قدرتمند برای توسعه و مدیریت محتوا و دارایی‌های دیجیتال فراهم کرده است. این فناوری نه‌تنها امکان حفاظت از حقوق مالکیت فکری را فراهم می‌کند، بلکه فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای هنرمندان، شرکت‌ها و کاربران برای خلق، مدیریت و بهره‌برداری از محتوا در متاورس به وجود آورده است. در ادامه، نمونه‌های برجسته‌ای از کاربردهای موفق بلاک‌چین در متاورس مورد بررسی قرار می‌گیرند.

• پلتفرم‌های تجارت آثار هنری دیجیتال

• • OpenSea

پلتفرم OpenSea به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازارهای خرید و فروش NFT در متاورس شناخته می‌شود. این پلتفرم به هنرمندان اجازه می‌دهد آثار دیجیتال خود را به‌صورت مستقیم در قالب NFT ثبت کنند و به فروش برسانند. ویژگی اصلی OpenSea، شفافیت و امنیت بالای تراکنش‌های بلاک‌چین است که به کاربران امکان می‌دهد آثار اصلی را خریداری کرده و از حقوق مالکیت خود اطمینان حاصل کنند.

• • Rarible

Rarible یکی دیگر از پلتفرم‌های محبوب مبتنی بر بلاک‌چین است که تمرکز اصلی آن بر توانمندسازی هنرمندان مستقل و ناشناس است. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌ها، آثار خود را در قالب NFT ایجاد و عرضه کنند.

• بازی‌ها و دنیای‌های مجازی مبتنی بر بلاک‌چین

• • Decentraland

Decentraland یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های دنیای مجازی مبتنی بر بلاک‌چین است که به کاربران اجازه می‌دهد زمین‌های مجازی خریداری کنند و آن‌ها را به‌دلخواه توسعه دهند. تمامی تراکنش‌ها در این پلتفرم از طریق بلاک‌چین اتریوم ثبت می‌شود، که امنیت و شفافیت بالایی را برای خریداران و فروشندگان تضمین می‌کند.

• • The Sandbox

The Sandbox یک پلتفرم متاورسی دیگر است که بر خلاقیت کاربران تمرکز دارد. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های مجازی و بازی‌های خود را طراحی کرده و در بازار Sandbox به فروش برسانند. تمامی دارایی‌ها به‌صورت NFT ثبت می‌شوند.

• مزایده‌های متاورسی و فروش آثار هنری

• • پروژه Beeple

یکی از معروف‌ترین مثال‌های موفق استفاده از بلاک‌چین در متاورس، فروش اثر دیجیتال «Everydays: The First 5000 Days» اثر هنرمند دیجیتال Beeple است. این اثر به‌صورت یک NFT در خانه حراج کریستی به قیمت 69 میلیون دلار به فروش رسید.

• حفاظت از برندها و دارایی‌های تجاری در متاورس

• • Gucci

این برند لوکس، مجموعه‌ای از کیف‌ها و کفش‌های دیجیتال خود را به‌عنوان NFT عرضه کرده است. این محصولات در پلتفرم‌های متاورسی مانند Roblox قابل استفاده هستند و تمامی تراکنش‌ها در بلاک‌چین ثبت می‌شوند.

• • Nike

نایکی با استفاده از بلاک‌چین، کفش‌های دیجیتالی با نام Cryptokicks را معرفی کرده است. این کفش‌ها به‌صورت NFT ثبت شده‌اند و امکان ردیابی مالکیت و اصالت آن‌ها وجود دارد.

• آموزش و کنفرانس‌های مجازی در متاورس

یکی دیگر از کاربردهای بلاک‌چین در متاورس، برگزاری رویدادهای آموزشی و کنفرانس‌های مجازی است. برای مثال:

• • پلتفرم LearnWorlds: این پلتفرم از بلاک‌چین برای ارائه گواهی‌های آموزشی در متاورس استفاده می‌کند. این گواهی‌ها به‌صورت NFT صادر می‌شوند و اصالت و مالکیت آن‌ها به‌طور دائمی در بلاک‌چین ثبت می‌شود.
  • کنفرانس‌های مجازی در Spatial: این پلتفرم امکان برگزاری جلسات و کنفرانس‌های مجازی را فراهم می‌کند و تمامی اسناد و مدارک ارائه‌شده در این رویدادها را به‌صورت امن در بلاک‌چین ذخیره می‌کند.

• درآمدزایی مستقیم برای هنرمندان

بلاک‌چین به هنرمندان امکان می‌دهد که به‌طور مستقیم از آثار خود درآمد کسب کنند. در مدل‌های سنتی، واسطه‌ها بخش قابل‌توجهی از درآمد هنرمندان را دریافت می‌کردند. اما در متاورس، هنرمندان می‌توانند آثار خود را مستقیماً به مخاطبان عرضه کنند و از هر فروش درآمد کامل دریافت کنند.

چالش‌ها

مسائل حقوق مالکیت فکری در متاورس به دلیل ماهیت دیجیتال، بدون مرز و غیرمتمرکز آن، پیچیدگی‌های زیادی دارند. در این بخش، برخی از مهم‌ترین چالش‌ها در این زمینه بررسی می‌شوند:

• مالکیت دارایی‌های دیجیتال

یکی از چالش‌های اصلی متاورس، تعیین مالک واقعی دارایی‌های دیجیتال است. در مواردی مانند NFTها، مالکیت توکن لزوماً به معنای داشتن حق مالکیت بر محتوای دیجیتال مرتبط نیست.

• حق نشر (کپی‌رایت)

در متاورس، کاربران اغلب به صورت جمعی محتوایی تولید می‌کنند. تعیین سهم هر فرد در مالکیت کپی‌رایت این آثار، چالشی پیچیده است.

• • تولیدات مشترک و خلاقیت گروهی: در متاورس، کاربران اغلب به صورت جمعی محتوایی تولید می‌کنند. تعیین سهم هر فرد در مالکیت کپی‌رایت این آثار، چالشی پیچیده است.
  • هوش مصنوعی و خلاقیت: در مواردی که محتوای دیجیتال توسط هوش مصنوعی ایجاد می‌شود، تعیین اینکه چه کسی (انسان یا الگوریتم) صاحب حق نشر است، مبهم است.
  • کپی غیرقانونی: به دلیل آسانی تکثیر و اشتراک‌گذاری محتوا در متاورس، نقض کپی‌رایت بسیار رایج است. فناوری‌های جدید مانند بلاکچین می‌توانند به شفافیت و کاهش این تخلفات کمک کنند، اما هنوز در این زمینه چالش‌های زیادی وجود دارد.

• علامت‌های تجاری

• • استفاده غیرمجاز از برندها

استفاده از لوگوها یا نام‌های تجاری در متاورس بدون مجوز قانونی، می‌تواند به سردرگمی کاربران و نقض حقوق مالکیت برندها منجر شود.

• • توسعه برندها در متاورس: بسیاری از شرکت‌ها برندهای خود را به فضای متاورس منتقل کرده‌اند. حمایت از این برندها و مقابله با سوءاستفاده‌ها در فضای غیرمتمرکز متاورس نیازمند ابزارهای جدید قانونی است.

• قلمروگرایی قوانین مالکیت فکری

  • چالش مرزهای جغرافیایی: قوانین مالکیت فکری معمولاً به یک کشور یا منطقه خاص محدود می‌شوند، اما متاورس فضایی بدون مرز است. این عدم تطابق می‌تواند باعث ایجاد پیچیدگی در اجرای قوانین شود.
  • حل اختلافات فرامرزی: در صورت بروز اختلافات، مشخص نیست که کدام قانون یا دادگاه صلاحیت رسیدگی دارد.

• حفظ حریم خصوصی و داده‌ها

  • مالکیت داده‌های کاربر: داده‌های کاربران در متاورس به عنوان یک دارایی ارزشمند شناخته می‌شوند. تعیین حقوق مالکیت بر این داده‌ها و نحوه استفاده از آن‌ها موضوعی حیاتی است.
  • حق فراموش شدن: کاربران ممکن است بخواهند محتوای خود را حذف یا دسترسی به آن را محدود کنند. این موضوع در متاورس که اطلاعات ممکن است در بلاکچین ثبت شود، پیچیده‌تر است.

• حقوق مرتبط با هوش مصنوعی

• • آثار تولید شده توسط هوش مصنوعی: آیا هوش مصنوعی می‌تواند صاحب آثار تولید شده باشد یا این حق به انسان (مالک هوش مصنوعی) تعلق دارد؟ این پرسش از اساسی‌ترین چالش‌های متاورس است.
  • اخلاق و مسئولیت‌پذیری: آثار خلق شده توسط هوش مصنوعی در متاورس می‌توانند با مسائل اخلاقی و مسئولیت‌پذیری مواجه شوند. برای مثال، اگر محتوای تولید شده نقض قوانین یا حقوق دیگران باشد، چه کسی مسئول استوآوری‌های حقوقی و تکنولوژیکی
  • استفاده از بلاکچین: بلاکچین به عنوان فناوری پایه بسیاری از دارایی‌های دیجیتال در متاورس، می‌تواند به مدیریت مالکیت فکری کمک کند. اما هنوز استانداردهای یکسانی برای استفاده از آن در سطح بین‌المللی وجود ندارد
  • قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند می‌توانند در تضمین حقوق مالکیت فکری در متاورس نقش داشته باشند. با این حال، چالش‌هایی مانند تغییر یا اجرای این قراردادها وجود دارد.

حقوق مالکیت مرتبط با NFT

حقوق مالکیت مرتبط با NFTها یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات حقوقی در دنیای دیجیتال و متاورس است. این حقوق شامل مالکیت قانونی، استفاده، انتقال و حقوق مرتبط با دارایی‌های دیجیتال است.

• تعریف مالکیت NFT

مالکیت یک NFT به معنای مالکیت کد دیجیتالی منحصربه‌فردی است که بر بستر بلاک‌چین ثبت شده است. اما این مالکیت لزوماً شامل حقوق مالکیت فکری یا حق نشر محتوای مرتبط با آن نمی‌شود.

• • مالکیت توکن در برابر مالکیت دارایی دیجیتال: مالکیت یک NFT به معنای مالکیت کد دیجیتالی منحصربه‌فردی است که بر بستر بلاکچین ثبت شده است. اما این مالکیت لزوماً شامل حقوق مالکیت فکری یا حق نشر محتوای مرتبط با آن نمی‌شود. برای مثال، خرید یک NFT از یک اثر هنری دیجیتال به معنای داشتن حق تکثیر یا بازتولید آن اثر نیست.
  • حقوق مرتبط با بلاکچین: بلاکچین به عنوان زیرساخت NFTها، مالکیت، اصالت و تاریخچه تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. اما این اطلاعات فقط در چارچوب کد بلاکچین معتبر است و ممکن است در مسائل حقوقی خارجی به چالش کشیده شود.

• حقوق مالکیت فکری مرتبط با NFTها

NFTها مالکیت حق نشر را منتقل نمی‌کنند مگر آنکه در قرارداد خرید به صراحت ذکر شود.

• • حق نشر (کپی‌رایت) NFT :ها مالکیت حق نشر را منتقل نمی‌کنند مگر آنکه در قرارداد خرید به صراحت ذکر شود. فروش یک NFT به معنای انتقال حق بازتولید، نمایش عمومی یا ایجاد آثار مشتق از محتوای مرتبط نیست. برای انتقال این حقوق، باید توافقات قانونی و مجوزهای مشخص وجود داشته باشد.
  • مجوزها و قراردادها: قراردادهای هوشمند نقش حیاتی در تعیین حقوق و محدودیت‌های مالکیت دارند. این قراردادها می‌توانند حقوق استفاده از محتوا، ایجاد آثار مشتق یا انتقال به دیگران را تنظیم کنند. اما این قراردادها باید با قوانین حقوقی هماهنگ باشند تا از تناقضات جلوگیری شود.
  • مالکیت آثار تولید شده توسط هوش مصنوعی: اگر یک اثر دیجیتال توسط هوش مصنوعی ایجاد شده و به صورت NFT فروخته شود، تعیین مالک حقوقی (مالک هوش مصنوعی یا کاربر) همچنان موضوعی چالش‌برانگیز است.

• مسائل حقوقی مرتبط با انتقال NFT

• • مالکیت دیجیتال فرامرزی: انتقال مالکیت NFT در متاورس، به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و فرامرزی آن، چالش‌هایی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، یک خریدار ممکن است در کشوری با قوانین متفاوت نسبت به فروشنده حضور داشته باشد.
  • قابلیت بازفروش و حق امتیاز هنرمندان: برخی NFTها شامل قراردادهای هوشمندی هستند که بخشی از سود بازفروش را به هنرمند اصلی اختصاص می‌دهند. این موضوع می‌تواند به حمایت از حقوق هنرمندان کمک کند، اما اجرای این قراردادها در پلتفرم‌های مختلف ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه باشد.

• مسائل مرتبط با مالکیت پلتفرم‌ها

  • حقوق کاربران در مقابل حقوق پلتفرم‌ها: بسیاری از پلتفرم‌های متاورسی شرایط استفاده‌ای دارند که حقوق مالکیت کاربر را محدود می‌کند. برای مثال، برخی پلتفرم‌ها مالکیت آثار ایجاد شده توسط کاربران را برای خود حفظ می‌کنند یا دسترسی به NFTها را در شرایط خاص محدود می‌کنند.

  • رعایت حریم خصوصی و داده‌ها: داده‌های مرتبط با مالکیت NFT ممکن است توسط پلتفرم‌ها مورد استفاده قرار گیرد، که این موضوع نیازمند شفافیت در قوانین حریم خصوصی است.

• مشکلات اجرایی

  • شناسایی مالکیت در صورت نقض قوانین: در صورت نقض قوانین مالکیت فکری یا تقلب در تراکنش‌های NFT، شناسایی مالک یا ناقض قانون در سیستم‌های غیرمتمرکز دشوار است.
  • حل اختلافات: به دلیل نبود مرز جغرافیایی در متاورس و بلاکچین، تعیین دادگاه صالح برای رسیدگی به اختلافات مرتبط با NFTها پیچیده است.

• حقوق مرتبط با کاربردهای NFT

  • در هنر دیجیتال: هنرمندان می‌توانند آثار خود را به صورت NFT عرضه کرده و به فروش برسانند. اما استفاده از آثار دیجیتال دیگران در NFTها بدون مجوز می‌تواند نقض کپی‌رایت محسوب شود.
  • در بازی‌های ویدیویی: NFTها به عنوان آیتم‌های درون بازی کاربرد دارند. سوالاتی مانند اینکه آیا بازیکن حق انتقال یا تغییر این آیتم‌ها را دارد، به قراردادهای بازی بستگی دارد.
  • در برندینگ و تجارت: استفاده از علائم تجاری در NFTها (مانند لوگوها یا نام برندها) بدون مجوز، می‌تواند باعث ایجاد پرونده‌های نقض علامت تجاری شود.

• مسائل حقوقی مرتبط با فناوری بلاکچین

  • عدم تغییرپذیری و مشکلات مربوط به خطا: یک تراکنش بر روی بلاکچین غیرقابل تغییر است. اگر اشتباهی در ثبت مالکیت رخ دهد، اصلاح آن بسیار دشوار خواهد بود.
  • امنیت و کلاهبرداری: NFTها ممکن است مورد کلاهبرداری قرار گیرند، مانند فروش NFTهای جعلی. قوانین موجود برای مقابله با این موارد هنوز در حال توسعه هستند.

پیشنهادها

حقوق مالکیت مرتبط با NFTها به دلیل جدید بودن این فناوری نیازمند بررسی دقیق‌تر و تدوین قوانین هماهنگ است. پیشنهادها شامل:

• ایجاد چارچوب‌های قانونی شفاف برای تعیین مالکیت و حقوق مرتبط با NFTها

1. استانداردسازی قراردادهای هوشمند در سطح بین‌المللی.
2. آموزش کاربران و هنرمندان درباره حقوق و تعهدات مالکیت NFTها.
3. توسعه فناوری‌هایی برای افزایش امنیت و شفافیت در تراکنش‌های NFT.

این اقدامات می‌تواند به کاهش چالش‌ها و ارتقاء بهره‌وری از این فناوری نوین کمک کند.

 

 

 

 

 

منبع:[The Use of Blockchain in the Metaverse for Protecting the Rights of Authors and Artists (Part 2) –]